درگاه:منظومه شمسی
درگاه‌های ویکی‌پدیا: فرهنگ · جغرافیا · بهداشت و درمان · تاریخ · ریاضیات · علوم طبیعی · مردم · فلسفه · دین · اجتماعی · فناوری
 درگاه منظومه شمسی منظومهٔ شمسی، منظومهٔ خورشیدی یا سامانهٔ خورشیدی (به انگلیسی: Solar System) سامانه‌ای متشکل از یک ستاره به نام خورشید و اجرام آسمانی است که در مدارهایی پیرامون آن می‌گردند. منظومهٔ شمسی از فروپاشی یک ابر مولکولی پدید آمد و در دوران رنسانس و با مشاهدات افرادی از جمله گالیلئو گالیله کشف‌شد. این منظومه در بازوی شکارچی، کهکشان راه شیری واقع‌شده و ۲۵٬۰۰۰ سال نوری از مرکز کهکشانی فاصله دارد و کنارهٔ کهکشان فاصله دارد. خورشید بیش از ۹۹/۸ درصد جرم منظومهٔ شمسی را شامل می‌شود و منبع انرژی بسیار از جمله انرژی گرما و نور است. این ستاره یک ستارهٔ نوع جی رشته اصلی و عضوی از جمعیت ستارگان نخستین است. بقای منظومهٔ شمسی به بقای خورشید وابسته است و اگر خورشید نابود شود، منظومهٔ شمسی نیز نابود می‌شود. منظومهٔ شمسی دارای هشت سیاره (تیر، ناهید، زمین، مریخ، مشتری، زحل، اورانوس و نپتون) و پنج سیارهٔ کوتوله (سرس، پلوتو، هائومیا، ماکی‌ماکی و اریس) است. چهار سیارهٔ نخست، سیارات درونی یا زمین‌سان هستند و بیشتر از سنگ ساخته شده‌اند و چهار سیارهٔ دیگر سیارات بیرونی یا غول‌های گازی هستند و از گازهای مختلف ساخته شده‌اند. علاوه بر این اجرام، منظومهٔ شمسی دارای اجرام دیگری از جمله ماه‌ها، سیارک‌ها، شهاب‌وارها، شهاب‌ها، شهاب‌سنگ‌ها و دنباله‌دارهاست. منظومهٔ شمسی هم‌چنین دارای مناطق خاصی از جمله کمربند سیارک‌ها، کمربند کویپر و دیسک فشرده است. نوشتار برگزیده ماکی‌ماکی (به انگلیسی: Makemake) یا ماکی‌ماکی ۱۳۶۴۷۲ یا ۲۰۰۵ اف‌وای۹ با نام پیشین و مستعار و غیر رسمی ایستربانی (به انگلیسی: Easterbunny) سومین سیارهٔ کوتولهٔ بزرگ منظومهٔ خورشیدی پس از اریس و پلوتو و پیش از هائومیا و سرس است و در طبقهٔ پلوتوئیدها، اجسام فرانپتونی و اجسام کمربند کویپر نیز جای دارد. این سیارهٔ کوتوله نخستین بار در ۳۱ مارس ۲۰۰۵ و پیش از عید پاک توسط مایکل براون، چد تروهیو و دیوید رابینوویتز در رصدخانهٔ پالومار دیده‌شد و نام غیر رسمی ایستربانی را به خود گرفت. در ۱۹ ژوئیهٔ ۲۰۰۸، به تصمیم اعضای اتحادیهٔ بین‌المللی اخترشناسی در کنواسیون نام‌گذاری اخترشناسی و گروه کاری نام‌گذاری سیستم سیاره‌ای، نام ماکی‌ماکی بر رسمی ماکی‌ماکی بر روی این سیارهٔ کوتوله نهاده‌شد. در اساطیر جزیرهٔ ایستر، ماکی‌ماکی خدای باروری و خدای آیین تانگاتا مانو (به معنای پرنده‌باز) است. زندگی‌نامهٔ برگزیده یوری گاگارین کیهان‌نورد روسی نخستین فضانورد جهان است. یوری گاگارین در روز ۱۲ آوریل ۱۹۶۱ میلادی (۲۳ فروردین ۱۳۴۰) توسط فضاپیمای وُستوک-۱ به فضا رفت و به مدت ۱۰۸ دقیقه مدار زمین را یک دور بطور کامل پیمود. عصر سفرهای فضایی انسان با این پرواز آغاز گشت. یوری گاگارین پس از پرواز تاریخی خود به سمت ریاست مرکز آموزش فضانوردان در شهرک ستاره‌ها انتخاب شد. در همین حال و در کنار شغل حرفه‌ای خود، با بازدید و سخنرانی در شهرها و کشورهای گوناگون، نقش عمده‌ای در افزایش آگاهی عمومی در مورد سفرهای فضایی ایفا نمود. هشت سال پس از سفر فضایی‌اش، یوری گاگارین در یک سانحه هوایی کشته شد. گاگارین به خاطر سفر فضایی تاریخی خود تبدیل به ستاره‌ای جهانی شد و نشان‌ها و عنوان‌های افتخار بی‌شماری از سراسر جهان دریافت کرد. شب ۱۲ آوریل هر سال به عنوان «شب یوری» گرامی داشته می‌شود و جشن‌ها و گردهمایی‌هایی در سراسر جهان به یاد نخستین فضانورد جهان برپا می‌گردد. خورشید و سیارات.jpg) زُحَل یا کِیوان (به انگلیسی: Saturn) پس از مشتری، دومین سیارهٔ بزرگ منظومه شمسی و ششمین سیاره دور از خورشید است. زحل یک گلوله گازی غول‌پیکر است که با وجود حجم زیادش تنها ۹۵ برابر زمین جرم دارد. چگالی این سیاره حدود یک‌هشتم زمین و کمتر از آب است. یک روز کامل در کیوان برابر ۱۰ ساعت و ۳۹ دقیقه در زمین و یک سال آن برابر ۲۹٫۵ برابر سال زمین است. از آنجایی که مدار استوایی زحل تقریباً همانند زمین در ۲۷ درجه‌است، تغییرات زاویه سیاره نسبت به خورشید شبیه به زمین می‌باشد و در این سیاره نیز همان چهار فصل مشاهده می‌شود. جرم سیاره زحل همانند مشتری از گاز است که بیشتر آن را هیدروژن تشکیل می‌دهد. میزان اندکی هلیوم و متان در رده‌های بعدی گازهای تشکیل‌دهندهٔ سیاره قرار دارند. در آسمان شب زمین، زحل به دلیل اندازه بزرگ، دارای جوی درخشان است. زیبایی آسمان زحل به خاطر نوارهای روشن حلقه‌های اطراف آن و نیز به خاطر قمرهای زیادش است. ماه‌ها اروپا (به انگلیسی: Europa) نام یکی از شصت و دو ماهِ سیارهٔ مشتری است. این ماه در سال ۱۶۱۰ میلادی توسط گالیله کشف شد. نقشه‌برداری جهانی از نقش‌های دایروی بر روی اقیانوس یخ‌زده قمر اروپا دانشمندان را از گمان‌های پیشین دور نمود. این نقش‌ها کمان‌هایی به عرض ۴۰ کیلومتر هستند که تا صدها کیلومتر گسترده شده‌اند. این نقش‌ها معمای جدید قمر پیچیده شده در لفافه یخ هستند. یکی از این برآمدگی‌ها توسط نگاه اجمالی ویجر در مدت عبور خود از کنار سامانه سیاره مشتری در سال ۱۹۷۹ ثبت شده بود. هنگامیکه سفینه فضایی گالیله در سال ۱۹۹۶ به قمر اروپا رسید، تصاویر جدیدی را از چندین برآمدگی عجیب برای ما ارسال نمود. فضاپیمای افق‌های نو نیز در تهیه و تکمیل نقشه سطح این قمر، با گذر از کنار سیاره در سال ۲۰۰۷، به دانشمندان کمک شایانی نمود. در نتایجی که در پانزدهم ماه می‌در مجله طبیعت (نیچر) منتشر شد، تیمی از دانشمندان به سرپرستی دکتر پائول اسچنک از انستیتو ماه و سیاره‌شناسی هوستون تگزاس ، با مشارکت دکتر ایسامو ماتسویاما از موسسه کارنگی واشنگتن و دکتر فرانسیس نیمو از دانشگاه کالیفرنیا، کشف نمودند که این نقش‌ها از نزدیکی دو الگوی دایروی با عرض چند صد کیلومتر شکل گرفته‌اند. برج فلکی کنونی برج اسد پنجمین برج یا خانه خورشید است. این برج خط سیر خورشید در ماه امرداد به مدت ۳۱روز و ۵ساعت است.از این رو برج اسد در گاه‌شماری خورشیدی نام دیگر امرداد ماه نیز می‌باشد. ریشه کلمه امرداد به معنی جاودانگی یا نامیرا بودن است. نمادها.svg) نماد مشتری ٬ هُرمُز٬ اورمزد ٬ برجیس یا زاوش بزرگترین سیاره سامانه خورشیدی. آیا می‌دانید
نوشتارهای برگزیدهنگارهٔ برگزیده باز آلدرین دومین انسانی است که طی مأموریت آپولو ۱۱ در تاریخ ۲۱ ژوئیهٔ ۱۹۶۹ (۳۰ تیر ۱۳۴۸) در بر کرهٔ ماه گام نهاد. در شیشهٔ کلاه او نیل آرمسترانگ دیده می‌شود که نخستین کسی بود که بر کرهٔ ماه گام نهاد. گفتاوردسیارات کوتولههائومیا (به انگلیسی: Haumea) یا هائومیا ۱۳۶۱۰۸ یا ۲۰۰۳ ال‌ای۶۱ با نام پیشین و مستعار و غیر رسمی سانتا (به انگلیسی: Santa) سومین سیارهٔ کوتولهٔ دور از خورشید در منظومهٔ خورشیدی پس از سرس و پلوتو و پیش از ماکی‌ماکی و اریس است و در طبقهٔ پلوتوئیدها، ریزسیاره‌ها، اجسام فرانپتونی و اجسام کمربند کویپر نیز جای دارد. کاشف اصلی هائومیا مبهم است. مایکل براون می‌گوید که این سیارهٔ کوتوله را در ۲۸ دسامبر ۲۰۰۴ و چند روز پیش از کریسمس کشف کرده‌است. در ۲۸ ژوئیهٔ ۲۰۰۵ نیز خوزه لوئیس اورتیز مورنو ادعا کرد که این جسم آسمانی را کشف کرده‌است و کاشف اصلی آن مشخص نیست. براون پس از یافتن این جسم آسمانی، نام سانتا (به معنای بابا نوئل) را بر آن نهاد. سرانجام به پیشنهاد گروه براون و به انتخاب دیوید رابینوویتز و با موافقت اتحادیهٔ بین‌المللی اخترشناسی، نام هائومیا بر این سیارهٔ کوتوله نهاده‌شد. در اساطیر هاوایی، هائومیا ایزدبانوی زایمان و باروری است. دنبالهدارها و شهاب‌سنگ‌ها دنباله‌دار شومیکر-لوی ۹ (به انگلیسی: Comet Shoemaker–Levy 9) دنباله‌داری بود که در سال ۱۹۹۴ با سیاره مشتری برخورد کرد. این برخورد، نخستین مشاهدهٔ مستقیم یک برخورد خارج از سیارهٔ زمین در سامانه خورشیدی بود. این رویداد تحت پوشش رسانه‌ای گسترده‌ای قرار گرفت و ستاره شناسان سراسر دنیا توانستند آن را مستقیما مشاهده کنند. برخورد دنباله دار شومیکر- لوی ۹ با مشتری، آگاهی‌های تازه‌ای از سیارهٔ مشتری و نقش آن در کاهش زباله‌های فضایی در فضای داخلی منظومهٔ خورشیدی ارائه کرد. دنباله دار شومیکر- لوی ۹، توسط ۳ ستاره شناس به نام‌های کارولین شومیکر و ایوجین م. شومیکر و دیوید اچ. لِوی کشف شد. در ژوئیهٔ ۱۹۹۲، مدار شومیکر - لوی۹ وارد حد روش مشتری شد و نیروی کشندی مشتری موجب تکه تکه شدن این دنباله دار گشت. از این پس، شومیکر لوی ۹ به صورت رشته‌ای از قطعات جدا از هم که قطر بزرگترین آن‌ها ۲ کیلومتر بود دیده می‌شد. این قطعات در طی روزهای ۱۶ تا ۲۲ ژوئیه، با سرعتی نزدیک به ۶۰ کیلومتر بر ثانیه، به نیم‌کره جنوبی مشتری برخورد کردند. اثرات روشن این برخوردها از لکه سرخ بزرگ هم آسانتر دیده می‌شد و تا چند ماه پس از برخورد نیز دیده می‌شد. طبقات گوناگون
آن‌چه می‌توانید انجام دهید
ویکیپروژههاسراسرنما حلقه‌های زحل در طیف مرئی و پرتو موضوعاتمنظومه شمسی: سیاره ('تعریف سیاره ˑ زیست‌پذیری سیاره‌ای ˑ سیاره زمین‌سان ˑ غول گازی ˑ حلقه سیاره‌ای) ˑ سیاره کوتوله (پلوتوئید) ˑ فهرست ماه‌های طبیعی ˑ فضانوردی ˑ کلونیزاسیون ˑ گاه‌شمار کشف
رده‌ها ستاره‌شناسی:اخترفیزیک • گاه‌شماری‌ها • کاتالوگ‌های ستاره‌شناسی • دستگاه مختصات سماوی • مکانیک سماوی • کیهان‌شناسی فیزیکی • رصدخانه‌ها • سیاره‌شناسی • تلسکوپ‌ها زندگینامه‌ها: ستاره‌شناسان اجرام آسمانی: کهکشان‌ها • سحابی‌ها • سیاره‌ها • ستارگان فضانوردی: پروازهای فضایی بشر • ماهواره‌ها • جستجوی هوش فرازمینی • فضاپیما هیچ زیررده‌ای ندارد |
